Ağız Kokusu Neden Oluşur

Ağız kokusundan kurtulmanın yolları
Pekçok kişi yaşamında en azından birkaç defa ağız kokusundan mustarip olmuştur. Tıpta Halitosiz olarak aisimlendirilen  “ağız kokusu” pek çok farklı sebeplerden meydana gelebilir . Kötü kokan nefes kokusu problemi yaşayan insanlarda önemli sosyal ve psikolojik sorunlara sebep olan ağız kokusu hastalığının mevcut insanların en az yüzde ellisini etkilediği sanılıyor.

Ağız kokusunun Sebebi Nedir?
Halitozis adını verdiğimiz ağız kokusu, ağızda yer alan bakterilerin hidrojen sülfür içerikli ürünlerinden meydana gelmektedir. İyi ağız temizliği olan kişilerde hidrojen sülfür üreten bakteri popülasyonu azınlıkta iken ağzını iyi temizlemeyen kişilerde kişilerde bu tür bakteri sayısı oldukça artmaktadır.

Ağız kokusunu çeşitleri var mıdır?
Ağız kokusu fizyolojik, patolojik ve psikolojik olmak üzere üç grupta incelenir.
Fizyolojik ağız kokusu nedir?
Açlıkta ve beslenme alışkanlığına bağlı olarak yemeklerden hemen sonra fark edilen ağız kokusudur.
Fizyolojik ağız kokusuna ne yol açar?
Yüksek protein içeren; kırmızı et, balık, peynir ve süt ürünleri gibi besinlerde bakterilerin etkileşmeleri neticesinde oluşur.  Bunların dışında soğan, sarımsak, turp gibi koku veren yiyecekler de ağız kokusuna neden olan sülfür içermelerinden dolayı nefes kokmasına sebep olur.  İçki, kahve ve sigara içmek de ağız kokusuna neden olmaktadır.

Ağız Kokusu Nasıl tedavi edilir?
Fizyolojik ağız kokusu; etkili bir ağız temizliğine hemen cevap verebilen türde bir ağız kokusudur.

Patolojik Ağız kokusu nedir?
Patolojik ağız kokusu kalıcı bir durumdur. Diş fırçalama, ağız çalkalama gibi alışılmış ağız temizleme yöntemleri ile düzelmez. Kokunun asıl kaynağına inilerek tedavi yapılması icap eder.

Patolojik ağız kokusuna ne sebep olur?
Çoğu zaman ağız-yutak hastalıkları ve türlü sistemik hastalıklarda meydana gelir. Yaklaşık yüzde 90 ağız kaynaklıdır. Ağız kokusu temel olarak ağız boşluğunun hijyeni ve diş-dişeti sağlık durumu ile alakalıdır. Kokuya gıda artıkları, ağız mukozasından dökülen hücreler, tükürük ve ağızda toplanan lökositlerin artıkları yol açar. Ağız kaynaklıları da genellikle dişeti hastalıkları, diş çürüğü, ağızdaki eski dolgu ve kaplamaların altındaki çürüklerden ortaya çıkmaktadır.

İnsanın dili ağız kokusuna neden olabilir mi?
İnsan dilinin arka tarafı eğer tükürük tarafından tam manası ile  temizlenemiyorsa, buradaki ufak buruşukluklar arasında da kolaylıkla mikroplar nüfuz edebilir ve bu da ağız kokusuna neden olur. Bu durum çürümüş yumurta kokusu biçiminde ağız kokusuna yol açıyor.

Patolojik ağız kokusu başka sebeplerden kaynaklanabilir mi?
Diğer ağız kaynaklı nedenler sürekli bademcik iltihapları, ağız içinde oluşan mantar hastalıkları ve ağızda yara yapan hastalıkların seyrinde de ağız kokusu oluşabilir. Ağız kuruluğuna neden olan Tükürük bezi hastalıkları, şeker hastalığı, hepatitler, Vitamin eksiklileri, menopoz, duygusal gerilim, ilaçlar azalmış tükürük akımına neden olarak ağzın kendi kendini temizleme mekanizmasının ortadan kalkmasına ve ağız kokusu oluşur.

Ağız kokusunu yol açan ağız dışı sebepler var mı?
Ağız dışı nedenlerin başında burun ve sinüslerden kaynaklanan ağız kokuları gelir.  Burada özellikle burun tıkanıklığı bulunan insanlarda ağız solunumundan dolayı ağız kuruması olmakta bu da oral hijyeni bozup halitozise yol açmaktadır. Sinüzit iltihaplanması ve artmış tükürük salgısı ile halitozis sebebi olabilir. Burunda veya ağız-yutak da mevcut yabancı cisimler iltihaplanmaya yol açarak nefeste kötü kokuya sebep olabilmektedir. Birçok yabancı cisim kaza eseri buruna içine kaçmış ve uzun süre ihmal edilip kalmış olabilir. Özellikle çocuklar ve zihinsel engelli hastaların değerlendirilmesinde yabancı cisimler akla getirilmelidir.

Psikolojik ağzı kokusu yani “halitofobi” neden kaynaklanır?
Bazı hastalar başkalarının fark etmediği ağız kokusundan şikâyetçi olabilirler. Bazen bu inanç o kadar kuvvetli olur ki hayatlarını olumsuz yönde etkiler, depresif bir hâl alırlar ve hatta intiharı bile düşünürler. Bu hayali halitozis “Olfactory Reference Sendrom” adı verilen psikiyatrik bir durumdur ve hasta kendisinden kaynaklı kötü bir koku olduğuna inanır. Stres altındaki bireylerde tükürük akımındaki azalmayla beraber dolaylı olarak halitozis ortaya çıkabilir. Ayrıca stresin ağız ve diş sağlığını da olumsuz etkilediği bilinmektedir.

Halitofobi nasıl tedavi edilir?
Hasta ve hekim arasında iyi bir iletişim kurulabilirse hastanın ağız kokusuyla alakalı anksiyetesi ve diğer insanların davranışlarıyla ilgili korkusu azalabilecek ve kokuya yönelik yapılan basit tedavi metotlarıyla rahatlayabilecektir. Bu iyi kurulmuş ilişki hastanın psikolojik danışmayı kabulüne de yardım edecektir

Ağız kokusunun teşhisi nasıl konur?
Ağız kokusunun saptanmasındaki basit bir test de hastanın kendi bileğini yalamasıdır. Birkaç saniye yalanan yerin kuruması beklendikten sonra bölge koklanır.

Kötü kokunun dilden kaynaklı olup olmadığının değerlendirilmesi dilin arka yüzeylerinden plastik bir kaşık vasıtasıyla kazıma yapılması ve koklanmasıyla tespit edilir. Ayrıca “Diş ipiyle yapılan ağız kokusu testi” ise, mumsuz diş ipi arka taraftaki dişlerin arasından bölgelerinden geçirilir ve testi yapan kişi 3 cm mesafeden koklayarak değerlendirmesini yapar

Gaz kromatografi yöntemi nedir?
Sülfür içerikler için çok hassas fotometrik dedektörler içeren bir cihazdır. Ancak bu cihazın kullanımı için özel, uzman bir personel gerekmesi sebebiyle araştırmayla uğraşmayan kullanıcılar için pratik değildir.

Halimetre nedir?
Halimetre, nefesteki sülfür içerikleri tespit ederek ağız kokusunun teşhis ve tedavisinde önemli rol oynar. Ağız kokusuna yol açan gaz bölümlerini milyarda bir hassasiyetle “ppb” (parts per billion) cinsinden tespitinde kullanılır. Ölçümler hastanın ağız veya burnundan verdiği hava ile yapılır. En sık kullanılan, en hızlı en kolay metodudur. Halitozisin tanısına yönelik geliştirilen tanı ve uyarı araçları da teknoloji hızıyla daha popüler bir kimliğe kavuşmaktadır.

Ağız kokusu nasıl tedavi edilir?
Tedaviye başlamadan önce kokunun kaynağını bulması gerekir. Burada hastaları değerlendirmede diş doktoru, KBB uzmanı, gastroenteroloji uzmanı gibi ekiplerin beraber çalışması mutlaka tedavinin başarısını arttıracaktır. Ağızda oluşan koku sıklıkla diş tedavisi tedavi gerektirir. Halitozisin tedavisinde etkili metot ağız temizliğine ve temel diş-dişet bakımın yapılmasıdır.

Ağız kokusunu engelleme yöntemleri
* Diş problemleriyle diğer patolojik nedenlerin tedavisini yapın. Tam bir ağız muayenesi yaptırın. Koku testleri uygulanabilir ki bu testlerle uçucu sülfür gazları ve halitosis hastalığının boyutları tespit edilir.
* İleri dişeti hastalıkları ve/veya diş çürükleri tedavi edilmelidir.
*Ağız enfeksiyonları yok edilmeli gömük, sorunlu dişler çekilmelidir.
* İyi bir ağız hijyenine özen gösterilmeli. Dişlerin tüm yüzleri ve dil sırtı temiz tutulmalıdır. Ağız enfeksiyonları tedavi edildikten sonra gargaralar ve diş macunları da yardımcı olabilir.
* Ağız kuruluğuna mani olmak için gün boyu su için.
* Tükürük salgısını hareketlendirin: bakteri oluşumunu önlemek için ağzın oksijenlenmesine yardımcı olur. Şekersiz sakız çiğnemek bunun en kolay yoludur. Bu arada mentollü pastillere dikkat! Kokuyu giderir gibi görünse de kuruluğa neden olur.
* Su içeriği bol olan sebze (domates, kereviz, pırasa) ve meyveler (elma muhteşem bir ilaçtır) tüketin. Yiyeceklerinizin üzerine maydanoz doğrayın.
* Eczanelerde satılan maydanoz yağı bazlı kapsüller alın.
* Sarımsak, soğan ve baharattan kaçının (ya da, sarımsak ve soğanı pişirerek yemeyi tercih edin). Çoğunlukla kötü sindirildiklerinden süt ürünleri de bu probleme neden olabilir.
* Dilinizin üzerinde biriken bakterileri temizlemek için bir dil raspası kullanın veya fırçalama sırasında dilinizi temizleyin.
* Alkol ve sigarayı bırakın.